Κρίση πανικού

Η κρίση πανικού είναι ένα ξαφνικό επεισόδιο έντονου φόβου και άγχους και η αίσθηση πως το άτομο διατρέχει έναν άμεσο, μεγάλο κίνδυνο. Πρόκειται για μια από τις συχνότερες ψυχικές παθήσεις που δημιουργεί ποικίλες σωματικές αντιδράσεις. Η ιδιαιτερότητα της κρίσης πανικού είναι πως ο κίνδυνος που απειλεί το άτομο δεν είναι εξωτερικός π.χ. ένα αυτοκίνητο που κινείται με ταχύτητα προς το μέρος του, αλλά εσωτερικός, με αποτέλεσμα το άτομο να νιώθει πως δεν έχει τρόπο διαφυγής.

Κρίση πανικού
Μια κρίση πανικού διαρκεί περίπου 5-20 λεπτά, εκδηλώνεται κυρίως σε άτομα ηλικίας 20-40 ετών και είναι συχνότερη στις γυναίκες. Ουσιαστικά οποιοσδήποτε θα μπορούσε να βιώσει μια κρίση πανικού. Όταν όμως μιλάμε για άτομα που αντιμετωπίζουν επαναλαμβανόμενες, αιφνίδιες κρίσεις, τότε η κατάσταση ονομάζεται διαταραχή πανικού.

Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται η κρίση πανικού;

Ο τρόπος με τον οποίο θα εκδηλωθεί η κρίση πανικού διαφοροποιείται από άτομο σε άτομο και κορυφώνεται μέσα σε λίγα λεπτά, με τον πάσχοντα να νιώθει εξασθενημένος όταν η κρίση υποχωρήσει. Τα βασικότερα συμπτώματα της κρίσης πανικού είναι:
  • Ταχυπαλμία
  • Εφίδρωση
  • Τρέμουλo
  • Δύσπνοια
  • Πόνος στο στήθος
  • Ναυτία και ζάλη
  • Τάση για λιποθυμία
  • Κράμπες και σφίξιμο στο στομάχι
  • Εξάψεις ή ρίγη
  • Μούδιασμα στα χέρια
  • Ξηροστομία
  • Κόμπος στο λαιμό και αίσθημα πνιγμού
Επειδή τα συμπτώματα είναι αρκετά έντονα, τα άτομα που έχουν βιώσει μια κρίση πανικού αναρωτιούνται αν και πότε θα τους ξανασυμβεί. Το γεγονός αυτό τους προκαλεί ανησυχία και έντονο φόβο με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα να επαληθευτούν και να επέλθει τελικά μια νέα κρίση.

Κρίση πανικού: Πότε είναι απαραίτητη η επίσκεψη στον ειδικό;

Πολλές φορές τα συμπτώματα μιας κρίσης πανικού θυμίζουν άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας όπως για παράδειγμα το έμφραγμα. Γι’ αυτό και είναι ιδιαιτέρως σημαντικό να αξιολογούνται από τον γιατρό για να διαπιστωθεί η ακριβής αιτία που τα προκάλεσε.

Σε τι οφείλεται η κρίση πανικού;

Τα ακριβή αίτια της κρίσης πανικού δεν έχουν αποσαφηνιστεί. Παράγοντες όπως η κληρονομικότητα, το έντονο στρες, η ιδιοσυγκρασία του ατόμου, αλλά και αλλαγές στη λειτουργία περιοχών του εγκεφάλου, παίζουν σημαντικό ρόλο. Από την άλλη υπάρχουν και ορισμένες αιτίες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εκδήλωσης της κρίσης πανικού. Σε αυτές ανήκουν:
  • Ένα ιδιαίτερα αγχωτικό συμβάν (π.χ. η απώλεια ενός προσφιλούς ατόμου)
  • Μια τραυματική εμπειρία (π.χ. ένα τροχαίο)
  • Το οικογενειακό ιστορικό κρίσεων ή διαταραχών πανικού
  • Δραστικές αλλαγές στην ζωή του ατόμου (π.χ. ένα διαζύγιο)
  • Συνήθειες όπως η υπερκατανάλωση καφεϊνης ή το κάπνισμα
  • Αν υπάρχει ιστορικό κακοποίησης
Είναι καλό να αντιληφθούμε πως οι κρίσεις πανικού δεν οφείλονται σε αδυναμία του ατόμου. Οι πάσχοντες είναι άτομα που λειτουργούν κάτω από δύσκολες συνθήκες και ασκούν έντονη πίεση στον εαυτό τους. Συνήθως επιδιώκουν να έχουν τον έλεγχο των καταστάσεων και των σχέσεων που δημιουργούν και αγαπούν την οργάνωση. Όταν ένας τέτοιος άνθρωπος βιώσει μια κρίση πανικού, νιώθει ιδιαίτερη ανασφάλεια και έντονο θυμό για την θέση στην οποία έχει βρεθεί. Γι’ αυτό και πολλές φορές επιλέγει να κρύψει το πρόβλημα που αντιμετωπίζει, επειδή δεν μπορεί να συγχωρήσει τον εαυτό του.

Ποιες επιπλοκές μπορεί να προκαλέσει η κρίση πανικού;

Οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού συνδέονται και με άλλες διαταραχές και επηρεάζουν την λειτουργικότητα των πασχόντων. Έτσι, τα άτομα μπορεί να εμφανίσουν αγοραφοβία καθώς δεν εμπιστεύονται τις δυνάμεις τους και αποφεύγουν να βρίσκονται σε μέρη με πολύ κόσμο. Πολύ συχνά εμφανίζουν κατάθλιψη, αδυνατώντας να ακολουθήσουν την καθημερινότητα και την κοινωνική τους ζωή. Ένα άλλο χαρακτηριστικό των ασθενών είναι η δημιουργία σχέσεων εξάρτησης με ανθρώπους που τους έχουν βοηθήσει όταν εμφάνισαν κρίσεις πανικού, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να λειτουργήσουν ομαλά όταν οι άνθρωποι αυτοί λείπουν, βιώνοντας άγχος αποχωρισμού. Γενικά τα άτομα αποφεύγουν τις κοινωνικές περιστάσεις, αντιμετωπίζουν πολύ σχυνά δυσκολίες στον εργασιακό χώρο και βιώνουν έντονη ανησυχία.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η κρίση πανικού;

Η θεραπεία στοχεύει στην μείωση της συχνότητας και της έντασης των κρίσεων πανικού, για να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής του ατόμου που πάσχει. Οι κυριότερες θεραπευτικές επιλογές είναι η ψυχοθεραπεία και η λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων. Ανάλογα με το ατομικό ιστορικό και την σοβαρότητα των κρίσεων επιλέγεται η κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων που πάσχουν κατορθώνει να μειώσει την συχνότητα εμφάνισης των κρίσεων ή και να τις εξαλείψει. Ο καλύτερος τρόπος θεραπείας είναι η γνωστική συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, μέσα από την οποία το άτομο αντιλαμβάνεται τι ακριβώς του συμβαίνει και γιατί του συμβαίνει, ώστε να καταφέρει τελικά να αλλάξει τον τρόπο σκέψης του που τροφοδοτεί το άγχος. Είναι καλό να καταλάβουμε πως η κρίση πανικού είναι ένα σημάδι που μας στέλνει το σώμα μας για να μας δείξει πως χρειάζεται φροντίδα και περισσότερη προσοχή. Τα άτομα που εκδηλώνουν κρίσεις πανικού πρέπει να θυμούνται πως παρά το γεγονός πως τα συμπτώματα μοιάζουν τρομακτικά, δεν είναι απειλητικά και επικίνδυνα, και πως ουσιαστικά βιώνουν μια υπερβολική εκδήλωση των φυσιολογικών σωματικών αντιδράσεων στο άγχος. Στη διάρκεια μιας κρίσης είναι καλό να σκέφτονται πως τα συμπτώματα σταδιακά θα υποχωρήσουν και καλό είναι να αποφεύγουν να κατηγορούν τον εαυτό τους. Και αν η αντιμετώπιση της κρίσης πανικού μοιάζει δύσκολη, η επίσκεψη σε έναν ειδικό μπορεί να βοηθήσει ουσιαστικά.